VATAN
Sen agar bug‘doy boshoq bo‘lsang somoningman, Vatan,
Toabad boshing omon bo‘lsin, tovoningman, Vatan.
Barcha yaxshi, barcha oqil, barcha dono, faylasuf,
Qimtinib bir chekkada yurgan yomoningman, Vatan.
Chor taraf zulmat, tuman, uvlaydi ming -minglab shoqol,
To sahar gulxan yoqib chiqqan cho‘poningman, Vatan.
Barcha jim, tilsiz pisib, mum tishlaganda, xayqirib,
Haq so‘zin dor ostida aytgan zaboningman, Vatan.
Bo‘lmasin ovvora yov oybolta qayrab qatlima,
Qatl etib o‘ldirsa xam o‘lmas omoningman, Vatan.
Yurtda Vulqon cho‘qqidek boshim bulutlardan baland,
Yov uchun mangu o‘tib bo‘lmas dovoningman, Vatan!
DENGIZDA
("Istanbul ilhomlari" turkumidan ).
Emmonoel bo‘g‘ozi, Tamsil, Eskudar,
Otmoqda yomg‘irli Istanbul tongi.
Marmara dengizin kengliklarida,
Yangrar kemalarning xasratli bongi.
Dengizlar ortida qolgan Vatanim,
Sog‘indim Masjidu minorlaringni.
O’lmay qaytib borsam uyalmay unsiz,
Quchoqlab yig‘layman chinorlaringni.
Sovuq shamol esar, namchil paluba,
Kema chayqaladi, g‘ijirlar eshik.
Bizni allalaydi kemaga qo‘shib
Dengiz dunyodagi eng ulkan beshik.
Men uyg‘oq boqaman kengliklar tamon.
G’amlarga topolmay bo‘yinturuqlik.
Suv yuzida yarmi ko‘rinib turgan,
Qo‘rqinchli maxluqqa o‘xshar quruqlik.
1999 yil, dekabr. Turkiya.Istanbul. Marmara dengizi. Kemada yozildi.
ILMOQ
Siz nazarga ilmaysiz meni,
Yaxshiyam ilmaysiz
Ilsangiz agar,
Elu xalqqa kulgu bo‘lardik.
Chunki, men novchaman.
Nazaringiz esa
Haddan ziyod past.
2001 yil, 21 yanvar, tungi soat 9 dan 21 minut o‘tdi. Tashqarida qor yog‘yapti. Maslahat qishlog‘i.
XOTIRJAM ODAM
Yomg‘ir shivirlaydi quloqlarimga,
Ko‘chada odamlar lavasi oqar.
Avtosuvaraklar qatnagan yo‘lga,
O’ychan yo‘lovchilar parishon boqar.
Chaqdi ko‘zlarimni achchiq tutunlar,
Qayrildim yomg‘irli, kimsasiz boqqa.
Yaldo tunlarida qoralamadan,
Sochu soqolimni ko‘chirdim oqqa.
Men ham asli jonli kiyimilgichman,
Soyabon orzusi bag‘rimni o‘ygan.
Ancha bo‘ldi yo‘llar g‘adir-budur deb,
Kiyimimda dazmol qatnamay qo‘ygan.
Takabbur emasman, uxlagim kelsa,
Ostimga bo‘yra ham to‘shayveraman.
Bu yerdan haydasa o‘gay zamona,
Xotiralarda ham yashayveraman.
O’ksinib yurmayman bo‘lmasa uyim,
Bo‘lmasa sigirim, bo‘lmasa echkim.
Xotira bo‘ysunmas boshqarmalarga,
Xotiradan meni haydolmas hech kim!
2002 yil, kuz. Andijon.
YOZ OQSHOMI
Olovi tortilgan o‘choqday dunyo,
Oqshom qashshoq emas, tovushlarga boy.
Hademay yorishar oydin sukunat,
Yorishar kimsasiz, ovoz yetmas joy.
Hayratdan ag‘rayib qoladi gullar,
Ruhimga bahsh etib halovat, huzur.
Gulni ag‘raytirib qo‘ygani uchun,
Oy so‘rab o‘tirmas bizlardan uzr.
Oydinda oqargan sokin dalalar,
Osmon gumbazida tamosha tekin.
G’amlari uxlagan mudroq dunyoda,
Men seni sog‘ina boshlayman sekin.
2003 yil, 29 iyul.Ertalabki soat 9. Maslahat qishlog‘i.
IMLO
Daraxtlar qoqsuyak qo‘llarin cho‘zib,
Qishdan so‘rar oppoq lungilik, shimlik.
Shamollar quvonsa chanqovuz chalib,
Chiroq shu’lasida yig‘laydi jimlik.
Quyuqlashib borar sokin tumanlar,
Kimsasiz yo‘llarda tahayyuul tutqun.
Qor shamoli yolg‘iz yurgan yo‘lchining,
Sochu kiprigiga qo‘ndirar uchqun.
Bo‘ronli zulmatda chirpiraydi qor,
Qarayman qorlardan oqargan yoqqa.
Shudgor qing‘ir - qiyshiq qoralamasin,
Ohista ko‘chira boshlaydi oqqa.
2001 yil. 9 dekabr. Tong. Maslahat qishlog‘i.
HAMQISHLOQLARIMGA
G’ing‘illaydi iskabtoparlar,
Daryo yoqda dalalar jimdir.
Uzoqlarda tom taxtasiga,
To‘qillatib mix qoqar kimdir.
Shovqin solar oqshom qushlari,
Bog‘lar kiyar qoramtir po‘stin.
Ufq ortiga berkinar quyosh,
Sotgan kabi dushmanga do‘stin.
Miltillagan ko‘k to‘la yulduz,
Son – sanoqsiz yoqilgan shammi?
Yolg‘iz qoldim qog‘oz dashtida,
Shuncha azob chekkanim kammi?
Oqshom chog‘i ochilgan gulga,
Oy termulib aqldan ozdi.
Men oydin she’r yozmoqchi edim,
She’r yozmadim, she’r meni yozdi.
Ko‘klam chaqmog‘idek jimgina,
Zulmatlarni yoritib o‘chdim.
Ruhim g‘urbat etdi ixtiyor,
Hijrat qildim qog‘ozga ko‘chdim.
Endi mensiz kelsa bahorlar,
Qizg‘aldoqlar bossa tomimni,
Kapalaklar tentirab uchgan,
So‘qmoqlarga qo‘ying nomimni!
2001 yil, 9 noyabr. Kech soat 6 dan 50 minutu 15 sekund o‘tdi. Maslahat qishlog‘i.
SADOQAT
(Epifaniya)
Qachon qarasam shu joyda turganing turgan. O’tgan safar oppoq gulli ko‘ylakda eding. Naqadar yarashar edi senga o‘sha ko‘ylak! Mana oradan shuncha kunlar, shuncha oylar o‘tibdi hamki, sen hamon o‘sha joydasan. Faqat ko‘ylaging boshqa. Quloqlaringda qizil baldoqlar. Kimnidir kutasan. U esa kelmaydi. U haqda shunchalar og‘ir hayollarga cho‘masanki, la’ldek tovlanayotgan qizil baldoqlaringni qushlar cho‘qib ketsa ham e’tibor bermaysan. Uni shunchalar qattiq sevasanmi? U kim? Kimni bunchalar qattiq sevib qolding, derazam yonida o‘sgan gilos?..
1994 yil, bahor.Maslahat qishlog‘i.
YULDUZ
(Epifaniya)
Qarashlaring nega bunchalar ma’yus, jim – jit kechada tomim uzra porlayotgan yulduz? Sevib qolgan odam ko‘zlariday bedor nigoxingda xorg‘inlik shu’lasi.Sen bolalikning oydin kechalari men yotgan so‘ri ustidan esgan sarrin shabboda shashtida titrayotgan va oy shu’lasida kumushdek yaltirayotgan yaproqlar aro shunday termular eding. Seni tungi daryo sohillaridagi baland jarlar poyini yalab oqayotgan shiddatli oqimda, to‘qayzor tamondagi daryoning toshlari ko‘rinib yotgan sayoz kechuvida, oydin sholipoyalarning oynadek tiniq suvlarida, iskabtoparlar g‘ing‘illab “Yor-yor” aytayotgan o‘tloqlar aro oqqan ariqning billur mavjlarida ko‘p bor ko‘rganman. Qadimiy kitob varaqlariday qizg‘ish yaproqlarni sarosar shamollar noma’lum yoqlarga uchirib ketgan hazonrez oqshomlarda juldur bulutlar tirqishidan mo‘ralagan ma’sum, osoyishta onlaring hamon yodimda.Qaxrli qish kechalari paqirga magnitday yopishgan alyumin cho‘mich ichidagi muzlagan suvda bir dona tuz zarrasiday g‘amgin shu’lalar taratgan chog‘laringni yolg‘iz qolgan kezlarim derazadan qirov uvildiriqlari qoplagan kimsasiz daraxtzorlarga termulganimcha sog‘inib eslardim. Ayniqsa, tungi ayozdagi simdorda muzlab qotib qolgan ko‘ylagimni simdan ajratib olib uni taxtadek qo‘ltiqlaganimcha yolg‘izlik egallab olgan xonamga kirib ketayotib qarasam o‘shanday porlab turgan eding. Sen hamon olmos zarrasiday tomim uzra porlab turibsan. Eshik-derazasiz, mo‘risiz uyimning tipratikanlar teshib tashlagan temir panjarali tuproq tomi uzra.
XOTIRA
Unutmayman endi hech qachon,
O’sha qayg‘uli tongni.
O’chgan chiroqlarni,
Oqarishib kelayotgan
Olachalpoq osmonni,
Yiroqlarni.
Fil suyagi kabi
Oppoq qo‘llaru
Shunday jussani.
Muyulishga yetganimda
Ko‘zim girdobiga
Cho‘kkan g‘ussani.
Endi u joylarga bormayman,
Borsam
Shamollar yig‘laydi
Qamish tilida.
SIRDARYO
(Sohiba Ashurovaga)
Suv ichgani kelgan kiyikdek,
Oyoq qo‘yding toshli sohilga.
Va termulding g‘alayon solib,
Toshlarga bosh urgan johilga.
Qatra – qatra ko‘z yoshing to‘kib,
Xasratingni suvlarga aytding.
Sirlarimni saqlagil, daryo –
Deb sohildan ohista qaytding.
Bu dunyoda yolg‘izgina men,
Xasratingni tushunib yetdim.
Va ayrilmas sodiq do‘st bo‘lib,
Sirlaringni oqizib ketdim.
1996 yil, kuz. Andijon shahri.
MEZBON
Soatiga oltmish km. tezlikda,
Sharqdan esayotir qushlar bo‘roni.
Ko‘zlarim suv ombor, kiprigim to‘g‘on,
Olisda o‘rmalar poezd iloni.
Daryo lablarida chiridi naylar,
Hayratdan osmonga baqraydi dala.
Jannat qushlariday bargi hazonlar,
Uchib o‘tib ketdi gala va gala.
Za’faron tanazzul, hazon chervoni,
Namchil oynalarga yopishgan yorliq.
Daraxt olomoni – vaxshiy g‘alayon,
Yomg‘irlarda shishib yig‘laydi borliq.
Vaqt botqog‘ida chirigan yillar,
Sokin tumanlarning og‘ir savoli.
Ko‘nglim oynalarin sindirdi yana,
Sovuq zulmatlarda hijron shamoli.
To‘lqinlar yig‘laydi qumloqni yalab,
Chorloqlar chiyillab shovqin soladi.
Qayga shoshilyapsan, biroz o‘tirgin,
Hademay ko‘zyosh ham qaynab qoladi.
12 noyabr, 2004 yil. Yarim tun. Andijon shahri.
BOLALIK
( Tuxfa xola xotirasiga)
Chetan bilan o‘ralgan bog‘lar,
Giloslarning bag‘ri qonaydi.
Yilg‘inzorlar tamonda Kakku,
Mening qolgan umrim sanaydi.
G’urillaydi tolzorda g‘urrak,
Traktorlar tashlaydi langar.
Ko‘z ilg‘amas poyonsiz osmon,
Muzlatgichi buzulgan Angar.
Tirillaydi olisda moped,
Dala yo‘lda ko‘tarilar chang.
Odamlarni choyga chaqirib,
Oshpaz xotin ura boshlar zang.
Tang! Tang! Tang! Tang!
QO’SHIQ
(Sherali Jo‘raevga)
Yulduzlar yaraqlab porlayveradi,
Ularning changini xech kimsa artmas.
Daraxt malakasin oshirish uchun,
Xorijiy davlatga jo‘natish shartmas.
Zaminning eng go‘zal daraxti uchun,
O’tkazilsa agar tanlov, ko‘riklar,
Birinchi o‘rinni olardi albat,
Jo‘r bo‘lib gullagan bizning o‘riklar.
O’rik gullayverar oppoq qo‘shiqni,
Qarsagu olqishlar qilmaydi talab,
Shon so‘rab markazga yo‘llamas maktub,
Kanvertga surtilgan yelimni yalab.
Bu gala kontsertga kirishing mumkin,
Bo‘lmasa ham chiptang, puling yo tillang.
Oppoq qo‘shiqlardan ochilar hatto,
Ruhing kapalagi berkingan pillang.
2004 yil, bahor Andijon.
TAZARRU
Men osmonni ikkiqat debman,
Kechiringlar, yettiqat ekan.
Sanchilar deb bulutlar, qo‘rqar,
Iyagimda o‘stirsam tikan.
Kechiringlar, mening ko‘zimga,
Ko‘rinibdi misoli bezak.
Sigirlarning nodir asari,
Atirgulga o‘xshagan tezak.
Uzr, pisand etmagan bo‘lsam,
Nazokatli kimsalar didin.
Ustun qo‘yib Farang mushkidan
Daladagi Burganlar xidin.
Ma’zur tuting, o‘xshasa agar,
Barmoqlarim semiz qurtlarga.
Va kuzatsam sizdan beruxsat,
Turnalarni olis yurtlarga.
Uzr, odam xisoblab sizni.
Borgan bo‘lsam ba’zan topinib.
Xayr endi, Vaqt kech bo‘ldi,
Men uxlayin yerni yopinib.
KUZATISH
Jilmaygancha ko‘z yoshlaringni,
Yashirasan, aldab netasan?
Men perronda qolaman yolg‘iz,
Sen poezdda yig‘lab ketasan.
Jiqqa yoshga to‘lgan ko‘z bilan,
Yo‘l olasan uzoq ellarga.
Yugiraman poezd ortidan,
So‘zlar uchar sovuq yellarga.
Chirpiraydi poyimda xazon,
Dekabrning bodlari yelar
Xuvillagan perronda turib,
Poezd kabi chinqirgim kelar.
1992 yil, dekabr, Toshkent. Talabalar shaxarchasi
ADIBA UMIROVAGA
Ko‘kda bulutlarning oltin po‘stagi,
Ruhimda sog‘inchga o‘xshash kechinma.
Senga nima bo‘ldi, hayosiz daraxt?
Mening ko‘z o‘ngimda bunday yechinma!
Dala so‘qmog‘ida yolg‘iz yo‘lovchi,
Uning kimligini qayoqdan anglay.
Bo‘ynimga chirmashar yillar iloni,
Osmon - tanglay, qaro shudgorlar - manglay.
Xamdarlik bildirib pichirlar yomg‘ir,
Bo‘ysunmas vujudga mustaqil poyam.
Tuyoqlarga o‘xshar tuflilar, yo, Rab,
Nega yig‘layapsan, bukchaygan soyam?
Majnuntol kokilin o‘rganda shamol,
Chittaklar o‘qirdi bog‘larda bayoz.
Olmos oynalarga endi, extimol,
Muzdan asar ishlar musavvir ayoz.
Fonar shu’lasida qor qo‘zg‘aloni,
Shamollar borliqni varaqlab o‘qir.
Zexnlari o‘tkir, tirishqoq, lekin,
Sho‘rlik shamollarning ko‘zlari so‘qir.
Muvaqqat dunyodan o‘tib boramiz,
Loqayd zulmatlarda charog‘on kunsiz.
Tilsiz poyafzallar ostonalarda,
Og‘zin ka - a - atta ochib yig‘laydi unsiz.
5 iyun, 2005 yil. Andijon shahri
SADOQATLI CHIRILDOQ
Oqshom. Dala xovli, o‘yga cho‘masan,
Xonang derazasin bog‘larga ochib.
Menchi kiprik qoqmay turaveraman.
Ering kelganda ham ketmayman qochib.
Esingdami, seni firoq o‘tida,
Kuydirib bir zamon ketgandim o‘lib.
Mana, tag‘in qaytib keldim yoningga.
Qaytadan tirilib, chirildoq bo‘lib.
Xovlingda buncha ko‘p bo‘lmasa gullar?
Yo bugun bayrammi? Gullar saylimi?
Sevgilim, shu gullar ochilib yotgan,
Xovlingda chirillab yursam maylimi?
1999 yil, avgust, Toshkent, tunggi soat 12 yarim. Do‘rmon.
QADRDON QIRG’OQLAR
( Bolalikdagi qo‘shnimizning qizi Guliga )
Oqar edi daryo yoyilib,
Sensiz go‘yo yashardim xumda.
Oyog‘ingni o‘pardi suvlar,
Erir edi izlaring qumda.
Uchrashganda telbalar kabi,
So‘zlasholmay qolardik tildan.
Yo‘llaringda muxtoj nigohim,
Uzoq edi sekundlar yildan.
La’l, javoxir yulduzlar ila,
Tun osmoni ketganda boyib.
Uxlar eding baland so‘rida,
Sochlaringni daryoday yoyib.
Dalalikda kesishgan yo‘llar,
Ko‘zlarimdan mixlagan xoching.
Qirg‘oqlarim qo‘porgan daryo -
Yot yostiqqa yoyilgan soching.
Balki hamon bizsiz sohilning,
To‘lqinlari bir - birin quvar.
Qoradaryo oy laganida,
Yulduzlarni oltindek yuvar.
2006 yil, 8 iyul, soat 14 dan 41 minut o‘tdi. Bishkek shahri
DERAZA ORTIDAGI ODAM
Qish kechasi, tinmay yog‘ayotir qor,
Borliq sukunatga, hayolga tolgan.
Maylimi darchadan qorga qarasam?
Bu deraza shaxsiy, otamdan qolgan,
Yorug‘ bilyardxona sharlar tovushi,
Mening o‘ylarimga uradi darra.
Derazamga qo‘nib erib ketdiku,
Buncha oz yashadi beg‘ubor zarra?
Mastona qiyqiriq yangrar qaydadir.
Bir odam chayqalar sarmast yalanib,
Telpagin ko‘ziga bosib yig‘lar u,
Oppoq chivinlarga talanib.
Yorug‘ bilyardxona, sharlar tovushi,
Borliqqa qo‘shilib o‘yga tolaman.
Otamdan esdalik derazamni jim,
Buklab, cho‘ntagimga solaman.
2004 yil, 22 fevral. Yakshanba, kechki soat 5 minuti kam 5. Maslahat qishlog‘i.
QISH SIMFONIYASI
Yop - yorug‘ zulmat ichra,
Qora rangli qorlar yoqqanda.
Men qorong‘i xonaga kirib
Pechkaga qalayman
Oppoq ko‘mirni.
So‘ngra yog‘ayotgan qora qorlarga,
Derazadan g‘amgin termulib,
Sen yomon degan.
Yaxshi odamlar haqida.
Sen yaxshi degan
Yomon odamlar haqida
O’ylay boshlayman.
Shunday qarshilayman
Qora tonglarni.
1992 yil. Kuz.
INTIZOR
Qarshimda lallayar vaxshiy sukunat,
Uzoqlarda kuyib tugamoqda kun.
Olisda onamday qo‘l siltayotgan,
Daraxtlar panjasi uzilar beun.
Oq chiziq umurtqa pog‘onalari,
Ajdarho ilonday cho‘zilgan yo‘lim.
Mening ko‘zlarimni yeydi ko‘chalar,
Yillar to‘rvasida ugulgurji o‘lim.
Bizlarni ichikib sog‘inar Toshkent,
Xaloyiq metrodan chiqadi bizsiz.
Xazonlarni yulqib keng - mo‘l shamollar.
Odamlar ortidan ergashar izsiz.
Hayolingdan asta yorisha boshlar,
Nursiz xilvatlarda qadam yetmas joy.
Sen soqov jimlikda sokin ruhimning,
Qorli dalasidan ko‘tarilgan oy.
Chiroqlar limonday yetildi yana,
Yorug‘ qovoqxona, mastona g‘ovur.
Gulim, unitmasman munis chehrangni,
Toki mavjud ekan ko‘zguda xovur.
2003 yil. 27 noyabr. Erta tong. Maslahat qishlog‘i.
SAYG’OQ
Yovuzlardan bezib chekingan joying,
Jazirama saxro, bepayon qumlik.
Quturgan ajdardek goxida quyun,
Yaydoq kengliklarda qilarmi shumlik?
Zavr qumtepalar ortida oqshom.
Ochqagan qashqirlar galasi uvlar,
Shifobaxsh shoxlaring sabab ovchilar,
Qiyqirib miltiqdan o‘q uzib quvlar.
O, sayg‘oq, begunox, quvg‘indi jonvor,
Qismatlar mushtarak, ketaman o‘ylab.
Meni xam quvlashar saxrolar aro,
Chopaman sen kabi ufqlar bo‘ylab.
Zafaron ufqlarda chopaman badar,
Quvg‘inga sababdir botinim, g‘aybim.
Seni shoxing uchun ovlashar, mening
Boshimda shoximning yo‘qligi - aybim.
2000 yil,11 iyul, oqshom. Maslahat qishlog‘i.
SIRLI MAKTUBLAR
Daraxt menga yo‘l bo‘shatadi,
O’tganimda shu yo‘ldan doim.
Va daraxtning sarg‘ayib ketgan
Xatlariga ko‘milar poyim.
Daraxt sho‘rlik maktublarini
Kimdir olib o‘qishin poylar,
Maktublarin olis - olisga
Olib ketar po‘chtachi soylar.
Sevib qolgan kimnidir daraxt,
Sevgan yori yozmaydi javob,
Xatlarini yashirib o‘qib
Yig‘lab - yig‘lab etmaydi tavof.
Daraxt har yil yozaveradi,
Siyox, dastgox, qalam, dovotsiz,
Xatlarini xech kim o‘qimas,
Uning sevgilisi savodsiz.
1991 yil, kuz, Toshkent shahri.
TOSHBITIK
Faqat osmon bilan tirikmas inson,
Yashab bo‘lmaydiku qadrdon yersiz.
"Yashasa bo‘ladi" deyishing mumkin,
G’arlar yashaganday jaxonda ersiz.
Yashab bo‘lar dersan quyoshsiz xatto,
Oydin dalalarsiz, tumansiz, qorsiz.
Vatansiz va Erksiz, tutqun qul bo‘lib,
Yashash ham mumkindir g‘urursiz, orsiz.
Xatto xudosiz ham yashash mumkindir.
Yashashing mumkindir olamda mensiz.
Qabrtoshim urib qarg‘ama, chunki,
Men yashay olmadim dunyoda sensiz.
2000 yil, 8 iyul, Maslahat qishlog‘i.
ZOR - INTIZOR
Qurg‘oqchilik kunlari keldi,
Saxro kabi qaqragan ko‘zga.
Bu dunyoda bilsang sevgilim
Go‘zal so‘z yo‘q ismingdan o‘zga,
Kengliklarga chiqib ketaman
Sog‘inchlaring qiynasa yomon,
So‘zanaklar tentirab uchgan
Jim, kimsasiz dalalar tamon.
Oqshom tushib yaraqlaydi oy
Shu’lalarga belanar kiftim
Yulduz to‘la poyonsiz osmon
Dur - javoxir qadalgan shiftim
Qurillaydi baqalar ma’yus
Soxilda tun etagin teshib
Yuksaladi ko‘klarga ruxim
Oy nuridan arqonlar eshib.
1999 yil, avgust. Maslahat qishlog‘i.
BALKI
Kuzgi shamol va maxzun hayol,
Yetim kunlar qayg‘usi o‘zga.
Cho‘kar moviy dubulg‘a - osmon,
Kuzga o‘xshab ketguvchi ko‘zga.
Ko‘rdim ko‘zing tubida g‘amni,
Arzir edi yig‘lasam uvlab.
Yupun bog‘lar bag‘ridan uchgach,
Barglar ketdi shamolni quvlab.
Sochlaringday uzun dardlaring,
Qoshlaringda yillar kuyasi.
Ko‘zing qiri xanjarday o‘tkir
Kipriklaring ko‘zyosh uyasi.
Balki sen ham muxojir qushday,
Uchib ketib qolarsan zumda.
Izlaringda daryolar ingrab,
Suvlar yig‘lar yugirib qumda.
Balki endi sensiz o‘larman,
Balki o‘lmay kirarman yuzga.
Termularman balki sog‘insam,
Ko‘zlaringa o‘xshagan kuzga.
2001 yil, avgust. Maslahat qishlog‘i.
APREL
Quyosh botib, g‘amboda, g‘arib,
Ufqlarning gulxani so‘nar.
Erigan qor suvlarin ichgan,
Bir to‘p chumchuq tolzorga qo‘nar.
Billur qandil kabi osilgan,
Sumalaklar tushar uzilib.
Chakillagan iliq oqshomda,
Uyqularing ketar buzilib...
1990 yil. Bahor. Andijon shahri.
YOLG’IZLIK QO’SHIG’I
To‘qilar poyonsiz g‘iybat gilomi,
Namchil zulmatlarda zanglaydi hilol.
Psevdoxudolar jovdisin ko‘rib,
Rangi oqarmagan muazzin Bilol.
Bahor ham ba’zida ruxsat so‘ramay,
Ish qilar biz tuzgan qonunga xilof.
Tunda chegaradan o‘tib bog‘larga,
Kiydira boshlaydi yam-yashil g‘ilof.
Zil - zambil qo‘rg‘oshin tumanlar aro,
Bosib o‘tdim yo‘llar ilonin qancha.
Kitoblar ko‘chkisin ostida qoldim,
Yulduzlar kiprigin ko‘ksimga sancha.
Vaqtning och qolgan bolasin yeydi,
Yelimgul Maddoxi - soqov bulbullar.
Oqshom derazani ochsam, jo‘r bo‘lib,
Intervyu so‘raydi mikrafon gullar.
Bo‘rimikan deyman va yoki shamol,
Yilg‘inzorlar aro mungli uligan.
Sovuq oynalarga buncha bosh urding,
Uxlasangchi axir, shamol xuligan.
Achchiq chiqillaydi devorda soat,
Keyin esa birdan jiqillay boshlar.
Namchil xilvatlarda hiqillar yomg‘ir,
Darchalarning so‘qir ko‘zida yoshlar
Uzoq - uzoqlarda chopar pishqirib,
Temir yo‘lning uchqur po‘lat samani.
Qop-qorong‘i olis dashtlar ortida,
Ma’yus chiroqlarning olmos chamani.
2006 yil, 26 may, yarim tun, Bishkek shahri.
YO’LOVCHI
Zulmatlarda ozodlikning,
Mash’alasi chorladi.
Unga tamon yursam, tunda,
Suyaklarim porladi.
Aybmidi, zulmatlarda.
Chaqmoq kabi shoxlasam?
Kengliklarda ozod esgan
Shamollarni xoxlasam?
Qonsiz labi sarg‘ish so‘lak,
It tishladi oyog‘im.
Oqsoqlanib ketaverdim
She’rlar qo‘ltiqtayog‘im.
Yov yetkazgan jaroxatni
Davoladim, tuzladim.
Ko‘z ilg‘amas olislarda,
Mamont kabi muzladim!
2001 yil, yanvar, choshgoh. Maslahat qishlog‘i.
MEVALAR
Sarg‘ayib pishgan bexi mevalari,
Odamzod mushtiga o‘xshasayu
Ularni kimlardir yesa, bilginki,
Mushtlar xam odamning pishib yetilgan.
mevalari erur shubhasiz.
Demak ularni ham
Kimlardir, qachondir yeyishi kerak.
ABDULLAGA
Kimlardir madhiya odalar yozib,
Vatanni maqtasa, ko‘kka ko‘tarsa,
Xushyor bo‘l, o‘g‘lim.
Chunki odatda
Narsani maqtarlar
Sotish oldidan.
QISHLOQ SOG’INCHI
Gavjum Toshkent, sartaroshxona,
Ko‘zguda yo‘l, shoshqin olomon.
"G’iyt-g‘iyt" sayrab qaychi - qaldirg‘och,
Sochlarimni qilar talomon.
Somong‘aram singari uylar,
Sochim yerga to‘kilgan pichan.
Tom ustida antenalarmi,
Yo so‘zanak galasimikan?
Ko‘cha daryo - qizlar baliqday,
Suzib o‘tar rangin tovlanib.
Yigitlarning qayrilib ketgan
Kiprik qarmog‘ida ovlanib.
Ko‘zgu ko‘lday, boshim qarmoqning.
Po‘kagiday yaltiroq tusda,
Po‘kak uzra omonat qo‘ngan,
So‘zanakka o‘xshaydi usta
2001 yil, yanvar. Andijon.
UMR
(Marhum, iste’dodli shoir Ravshan Fayz xotirasiga )
Gullar yerning tabassumlari,
"Qayda?" - deya berma savollar.
Dala orti tikanzorlarda,
Guvillaydi vaxshiy shamollar.
Bosh uradi ular ko‘ksimga,
Zulmatlardan topolmay uyin.
O’xshashi yo‘q qor zarrasini,
Sochlarimga qo‘ndirar quyun.
Qor uchquni erib ketarkan,
Kiprigimda eng so‘ngi karra.
Deyman: - Buncha oz umr ko‘rding ?
Alvido, ey beg‘ubor zarra !
2003 yil, 27 noyabr. Tungi soat 9 dan 30 minut o‘tdi. Andijon.
SENI UNUTMAYMAN
Tumanlardan chiqib kelasan
Lek kirmaysan ostona xatlab,
Men bir umr yeta olmagan
Olis orzu, muqaddas matlab.
Sen o‘tasan ortinga boqmay
Tashlab asta iloxiy odim,
Izlaringda men emas, go‘yo
Qolar ruxsiz yuz yilgi yodim.
Yuksalganday bo‘lasan ko‘kka
Dalalarni yoritgan oydek.
Men bir chetda qolib ketaman
Oy yorug‘i tushmagan joydek.
Termulaman seng ketgan yo‘lga,
Tumanlarga belanar jisming,
Derazaning oynasin kuxlab
Xovurlarga yozaman isming.
1989 yil, dekabr. Toshkent.
KANGLUM
(Ikrom Otamurodga )
Kanglum cho‘kib ketgan
Ko‘hna go‘r kabi.
Uni ko‘tarolmas
Endi hech kimsa.
Ana, kanglumga yo‘l topmoqchi bo‘lgan,
Yovlarni ortidan ergashtirgancha
Shoshib kelayotir sotqin extiyoj.
Nega o‘ldirmadim extiyojimni?
Nega o‘ldirmadim?! - dedimu,
O’t qo‘ydim jar uzra lapanglab turgan
Kanglumning omonat ko‘priklariga.
1995 yil,avgust. Maslahat qishlog‘i.
ZIYORAT
Qarovsiz qabrimda ajinagullar,
Ozod shamollarda chayqalib yotar.
Yolg‘izlik va jimlik saltanatida,
Qaro shomlar tushib oq tonglar otar.
Qirda qizg‘aldoqlar dengizi notinch,
Dalalar ortida chaqnaydi chaqin.
Telba oshiqlardek shivirlaguvchi,
Yig‘loqi yomg‘irlar mavsumi yaqin.
Simda qaldirg‘ochlar notasi qator,
Striptiz bulutlar to‘dasi shoshqin.
Negadir yig‘laging kelar baxorda,
Ruhingda sel kabi talotum, toshqin.
Yig‘lab termulasan ajinagulga,
Unga nelarnidir kelar so‘ylaging.
O’rningdan turasan ketmoqchi bo‘lib,
Tikonga ilinib qolar ko‘ylaging.
1998 yil, bahor. Andijon.
OY KEMADA
(Alisher Navoiy g‘azaliga Xoldor Vulqon muhammasi)
Yor ketar chog‘inda ma’yus jilmayib jonim olur,
Ketma yor – deb izlarinda termulib ko‘zlar tolur.
Charx urib sohilda daryo qushlari yig‘lab qolur,
Har qachonkim kemaga ul oy safar raxtin solur,
Mavjlug‘ daryo kabi oshufta ko‘nglim qo‘zg‘olur.
Men ovutgayman o‘zimni ey ko‘ngil, g‘am yema deb,
Qaytarur ul kemani tez ortga to‘lqin teva deb,
Chun tovush qo‘zg‘otmasinkim, kemani so‘z dema deb,
Yig‘lama ey ko‘z, nedin sohilg‘a chiqmas kema deb,
Kim yoshing daryosidir har sorikim el ko‘z solur.
Qo‘rqamen erk bergali bir laxza bir on og‘zima,
Chinqiriq bo‘g‘zimda og‘rib, kelsa ham qon og‘zima,
Shul sababdin elu xalq termuldi hayron og‘zima,
Titrabon siymobdek ko‘nglim, yetar jon og‘zima,
Tund yel taxrikidin har damki daryo chayqalur.
Soqchi to‘xtat, kor – hol yuz bermasin, hoy, kemada,
Yursa bo‘lmas kiprigi o‘q, qoshlari yoy kemada,
Qaytaringlar yorni, yo‘q deb ketgali joy kemada,
Sabr ko‘nglimda, ko‘ngil ul oyda, ul oy kemada,
Vahki, borib telmurib ko‘z, mungrayib jonim qolur.
Ko‘zlarimdan oqdi yosh seldek, yetibman o‘lgali,
Yo‘q jahonda mendagi fe’ldek, yetibman o‘lgali,
Cho‘lda bir bor esmagan yeldek, yetibman o‘lgali,
Dam tutulg‘ondin o‘lar eldek yetibman o‘lgali,
Surmasun deb kemasin baskim, nafaslar asrolur.
Jon iping tortib tarang chalganda davron udkim,
Jilva aylab etsa marjon dur seni maxdudkim,
Ehtiyoj kashkulidin olamni bossa dudkim,
Kirma savdo baxrig‘a olamdin istab sudkim,
Siymi naqdi tushsa lekin umr naqdi siyg‘olur.
Yig‘lama bag‘rimni o‘rtab, yaxshi bor, ey yor, hayr,
Gul yuzin so‘ng bor ko‘ray yel, tim qaro sochin qayir,
Rashk o‘ti Vulqonni qiynar yorga hamroxdir g‘ayr,
G’arq etar bahri fano g‘am zavraqin ey, piri dayr,
Ilkiga chunkim Navoiy boda kishtisin olur.
YAXSHIMASMI
Olloh dilingda bo‘lsa hamxona yaxshimasmi,
Haq yo‘lida qamalsang zindona yaxshimasmi.
Masjidda ahli johil mashg‘uli g‘iybat o‘lsa,
Ul joyi xonaqodan mayxona yaxshimasmi.
Boshinga tushsa kulfat asqotmasa qarindosh,
Unday xesh - aqrabodan begona yaxshimasmi.
Iblisga do‘sti sodiq yolg‘onchi olimingdan,
Xilvatda haqni sevgan devona yaxshimasmi.
Haq nuridan yuzingni zulmat tomon o‘girding,
Sendan qanoti kuygan parvona yaxshimasmi.
"Vulqon sotilmagan" deb "Bejiz otilmagan" deb
Yig‘lab ko‘mishsa tunda pinxona yaxshimasmi.
1996 yil, yoz. Andijon shahri.
AKME
Jimirlaydi xazina osmon,
Osmon "O" simon.
Yo‘qlik ramzi nol raqamiday.
"O" simon ummon.
Unda miltillaydi
Yulduzlarning sonsiz uvildirig‘i.
Uvildiriqlar aro suzar.
Ko‘zlari o‘yilgan,
Tili kesilgan,
Zulmatni yoritgan oyning kallasi.
Siz aslo qo‘rqmang,
O’zingizni qo‘lga oling.
So‘ng o‘zingizni o‘zingiz
Xonaga qamab
Eshikni zanjirlab
Tongacha uxlang.
Tongda tirikligingizni
Anglamoq uchun
Devordagi ko‘zguga kuxlang.
Agar paydo bo‘lsa ko‘zguda xovur
Qo‘ni-qo‘shnilarni chaqiring.
So‘ng ularga: -Garov o‘ynaysizlarmi,
Men tirikman! - deya baqiring.
Lekin Baxt qushining tuxumidan,
Quymoq qilmang zinxor ba zinxor.
Tuxumlarni bostiring.
Ochib chiqsa
Qirg‘iylardan qo‘ring ularni.
Baxt qushining jo‘jalari
Ko‘payib ketsin.
Hamma baxtli bo‘lsin Vatanda.
Baxt nolib yurmasin baxtsizligidan,
Hafa bo‘lib yurmasin shodlik.
Ovqat och qolmasin,
Kiyim yalong‘och.
Suvlar chanqamasin.
Olov sovqatmasin qaltirab toki!
SOVG’A
Qutlayman tavallud ayyoming bilan,
Sen quvnoq yashading gullarni hidlab.
Quruq kelganim yo‘q men ham yoninga,
Kutilmagan sovg‘a keltirdim didlab.
Hayoting sayoxat, taoming asal,
Senga yot achchiqlik - qalampir -quzoq.
Ozor ne bilmading, ozor bermading,
Yashading dunyoda juda ham uzoq.
Ko‘rinsang havasga aylanar xasad.
Qarshingda jallod ham yig‘laydi aytib.
Tozarib qon to‘la qotil ko‘zlari,
Pashshaga ham ozor bermaydi qaytib.
Sen oppoq kiyimli so‘fiydek yuvosh,
Hatto miq etmaysan ketsalar yanchib.
Men seni shaharga olib ketaman,
Keltirgan "SOVG’AM" ni miyyanga sanchib.
23.01.2007. Soat 13 dan 24 minut o‘tdi. Bishkek shahri.
QIZIQ DUNYO
Qorong‘udan chiqib qorong‘ulikka,
Ketguvchi umrlar aylana chiziq.
Sirkulga o‘xshaysan buning ustiga,
Shar ustida yashash undan ham qiziq.
Qiziq tuyularkan yer - bepul uchoq.
Doim xizmatingga tursa shaylanib.
Sen borib yurmasang. o‘zidan - o‘zi,
Fasllar yoninga kelsa aylanib.
Qiziq, tonglar oqlab ketmasa ranging,
Tunlar yuqtirmasa senga kuyasin.
Yana bog‘lab olsang qo‘rqmay bilakka,
Umring kushandasi - vaqtning uyasin.
Qiziqda, bir umr koinot bilan,
Qo‘shilib aylansang, aylansang yerga.
Undan ham qizig‘i, bu voqeani.
Kimdir aylantirib yuborsa she’rga.
2000 yil 28 iyul, yarim tun. Maslahat qishlog‘i.
MAQSUDGA
Sheriyatning cho‘llaridan,
Men boshpana qidirdim.
Jigarimni qafasdagi,
She’rlarimga yedirdim.
Bu cho‘llarning giyoh unmas.
Barxanlari mengadir.
Bunda faqat yuvindixo‘r,
Qullar meni yengadir.
Atrofimda qashqirlarning,
Ko‘zi yilt - yilt yonadi.
Tegib qashqir tishlariga
Oyoqlarim qonadi.
Shu qon izdan bir kun meni,
Izlab, izlab top bolam.
Bu dunyodan ochiq ketgan
Ko‘zlarimni yop bolam!
1988 yil, avgust. Maslahat qishlog‘i.
|
